«Δεν έχουμε κηδεμόνες» διαβεβαιώνει η Βάσω Κιντή, μέλος της επιτροπής πρωτοβουλίας «Παιδεία 2015» εναντίον του νομοσχεδίου Μπαλτά. «Το πανεπιστήμιο», συνεχίζει, «γίνεται ένα όλο και πιο άσχημο κουφάρι για καταλήψεις και αγωνιστικές δράσεις, συνήθως στην υπηρεσία των κομμάτων και των ομάδων του βαθέος πανεπιστημίου, που πίσω από μια βιτρίνα κινητοποιήσεων το νέμονται».
Στην Αγγελική Σπανού
Η πρωτοβουλία «Παιδεία 2015» θα έχει συνέχεια;
Ελπίζω όχι, με την έννοια ότι ελπίζω να εκλείψουν οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτήν. Ως πανεπιστημιακός θα ήθελα να κάνουμε απερίσπαστοι την ακαδημαϊκή μας δουλειά και να μη χρειάζεται κάθε λίγο και λιγάκι να κινητοποιούμαστε για τα αυτονόητα. Κι αυτό συμβαίνει κοντά δέκα χρόνια τώρα ασταμάτητα κυρίως λόγω της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ στα πανεπιστήμια, που επιμένει σε αποτυχημένους αναχρονισμούς (π.χ. συνδιοίκηση με τις φοιτητικές παρατάξεις) και ιδεοληπτικές εμμονές, όπως είναι η αντίθεση στην Μπολόνια, που οδηγεί στην απομόνωση της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό πανεπιστημιακό χώρο. Το ενδιαφέρον αυτής της πρωτοβουλίας είναι ότι συγκεντρώνει εκπαιδευτικούς απ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ότι συγκέντρωσε την υποστήριξη όλης της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης. Δημιουργεί ένα μέτωπο συνεννόησης που μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για τα θέματα της παιδείας στο μέλλον.
Η εκδήλωση στο στάδιο στο Μαρούσι είχε πολύ κόσμο, η διαδήλωση έξω από τη Βουλή όχι. Γιατί;
Με τις δύο αυτές εκδηλώσεις θέλαμε ως πρωτοβουλία να δείξουμε ότι υπάρχει αντίδραση στα σχέδια της κυβέρνησης για την εκπαίδευση. Ότι είναι απλώς ψευδές να λέγεται, όπως έκανε ο πρωθυπουργός, ότι η ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική κοινότητα τα υποστηρίζει. Κι αυτό το πετύχαμε. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν για μία εκδήλωση, αυτή στο Μαρούσι, ενώ η δεύτερη ανακοινώθηκε όταν ενημερωθήκαμε τελευταία στιγμή ότι η ψήφιση του νομοσχεδίου θα γινόταν την επομένη και όχι την προηγούμενη Παρασκευή, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Θέλαμε να είμαστε παρόντες και σε αυτή τη σημαντική στιγμή στη Βουλή. Και ανταποκρίθηκε πολύ περισσότερος κόσμος απ’ όσους αναμέναμε.
Μήπως βιαστήκατε να διαπιστώσετε μια δυναμική που δεν υπάρχει;
Εμείς δεν είμαστε «επαγγελματίες» ακτιβιστές με ευρύτερους πολιτικούς στόχους, ώστε να επενδύουμε στο σχεδιασμό, στην προβολή και την αξιοποίηση τέτοιων εκδηλώσεων. Από την άλλη, δεν θα αρνηθώ ότι ειδικά στον πανεπιστημιακό χώρο ο κόσμος είναι ιδιαίτερα κουρασμένος και αποκαρδιωμένος από τη διαρκή αναταραχή και τον παραλογισμό που επικρατούν και για τα οποία μεγάλη ευθύνη φέρει η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ με τους συμμάχους της, που αντιδρούσε εμμονικά σε οτιδήποτε είχε προταθεί. Έχουμε υπογράψει αμέτρητες διαμαρτυρίες, έχουμε δείξει την αντίθεσή μας σε πλήθος από παθογένειες και αισθανόμαστε, παρ’ όλα αυτά, ότι υπάρχει μεγάλη αντίσταση σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Αντί να στηριχτούμε στις λίγες, έστω, κατακτήσεις και να προχωρήσουμε μπροστά, βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με τα αναχρονιστικά και διαλυτικά μέτρα Μπαλτά, που μας γυρίζουν πολλά χρόνια πίσω. Σε κυριεύει απογοήτευση και ένα αίσθημα ματαιότητας. Πάντως, ανεξάρτητα από το μέγεθος των εκδηλώσεων, φαίνεται ότι η κοινωνία αντιλαμβάνεται σε σημαντικό βαθμό πόσο επικίνδυνη και με μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στην εκπαίδευση. Φαίνεται από τις σχετικές δημοσκοπήσεις. Τα μέτρα για την παιδεία συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια των πολιτών.
Είδαμε πολιτικούς να σπρώχνονται για μια θέση στην πρώτη σειρά. Δεν σας απασχολεί να προστατέψετε την πρωτοβουλία σας από κομματικούς κηδεμόνες;
Δεν έχουμε κηδεμόνες. Εγώ προσωπικά έχω επικρίνει την πολιτική πολλών από τους πολιτικούς που παρέστησαν στην εκδήλωσή μας. Και την ανεξαρτησία της γνώμης μας θα τη διατηρήσουμε, όποιος κι αν βρίσκεται στην κυβέρνηση ή υποστηρίζει τη στάση μας, καθώς μόνο μας μέλημα είναι το καλό της εκπαίδευσης, όπως εμείς το καταλαβαίνουμε. Να σημειώσω, ωστόσο, ότι η παιδεία είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας που πρέπει να απασχολεί τα κόμματα. Το ότι κόμματα και πολιτικοί δείχνουν ενδιαφέρον (ακόμη κι αν είναι υποκριτικό) είναι σημαντικό για να καταλάβουν όλοι τι διακυβεύεται. Η σημερινή στάση των πολιτικών, όσο κι αν μπορεί ορισμένοι να υπαναχωρήσουν στο μέλλον, είναι μια παρακαταθήκη που μπορούμε να την επικαλεστούμε αν χρειαστεί. Εγώ χάρηκα που είδα τόσο ευρεία υποστήριξη από πολιτικούς (ακόμη και από αυτούς με τους οποίους διαφωνώ) και είμαι σίγουρη ότι έπαιξε κι αυτό ρόλο στην κινητοποίηση των πολιτών.
Κάποιοι μίλησαν ήδη για πρόπλασμα της ευρωπαϊκής συμπαράταξης λόγω της κοινής παρουσίας ΝΔ-Ποταμιού-ΠΑΣΟΚ. Δεν κάνουν κακό στην προσπάθεια αυτές οι υπερβολές;
Πρώτον, χρειαζόμαστε όση υποστήριξη μπορούμε να έχουμε στον αγώνα που κάνουμε. Δεύτερον, είναι σημαντικό να παγιωθεί μια ευρεία συναίνεση για θέματα παιδείας, ώστε να απομονωθούν αναχρονιστικές αντιλήψεις και να μη γίνονται κάθε λίγο και λιγάκι άστοχες ανατροπές. Τώρα, εάν αυτές οι συναινέσεις, παρά τις πολιτικές διαφορές, καλλιεργήσουν το έδαφος και ανταποκριθούν και στις προσδοκίες του κόσμου για μια σταθερή ευρωπαϊκή πορεία της χώρας γενικότερα, τόσο το καλύτερο.
Το κεντρικό σας σύνθημα είναι ότι η παιδεία θα γυρίσει 40 χρόνια πίσω. Τι εννοείτε;
Ότι θα γυρίσουμε στη μεταπολίτευση, όταν τα πανεπιστήμια παραδόθηκαν στις πολιτικές νεολαίες λόγω της αγωνιστικής στάσης τους απέναντι στη δικτατορία εν αντιθέσει προς τη συμβιβαστική τότε στάση πολλών καθηγητών. Κοινή αντίληψη τότε και τώρα με το νομοσχέδιο Μπαλτά είναι ότι το πανεπιστήμιο είναι πρωτίστως χώρος αγωνιστικών κινητοποιήσεων. Αυτή η στάση περιφρονεί τον ακαδημαϊκό του ρόλο και υποβαθμίζει, αν δεν ακυρώνει, το ρόλο των ΑΕΙ στην ανάπτυξη της χώρας. Το πανεπιστήμιο γίνεται ένα όλο και πιο άσχημο κουφάρι για καταλήψεις και αγωνιστικές δράσεις, συνήθως στην υπηρεσία των κομμάτων και των ομάδων του βαθέος πανεπιστημίου, που πίσω από μια βιτρίνα κινητοποιήσεων το νέμονται. Αυτές οι ομάδες διευκολύνονται με τα μέτρα Μπαλτά να ελέγχουν τη διοίκηση των ιδρυμάτων χωρίς κανέναν έλεγχο.
Δεν είναι αλήθεια ότι ο νόμος Διαμαντοπούλου άρχισε να ξηλώνεται από τον Κ. Αρβανιτόπουλο που παρέστη στην εκδήλωση;
Χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω την ευθύνη του κ. Αρβανιτόπουλου, η ΔΗΜΑΡ ήταν κυρίως υπεύθυνη για τις αλλαγές στο νόμο που έγιναν επί υπουργίας του. Αλλά, ακόμη κι έτσι, δεν συγκρίνονται εκείνες οι αλλαγές με την ανατροπή που επιχειρείται σήμερα. Να σημειωθεί ότι επί Αρβανιτόπουλου πέρασαν π.χ. οι νόμοι για τα πρότυπα και την ηλεκτρονική ψηφοφορία, που είχαν βεβαίως ετοιμαστεί επί υπουργίας Διαμαντοπούλου.
Δεν είναι αλήθεια ότι και χωρίς το νομοσχέδιο Μπαλτά η κατάσταση του ελληνικού πανεπιστημίου είναι απογοητευτική;
Ναι, είναι. Αλλά αντί να πολεμήσουμε τις παθογένειες τις ενισχύουμε και αντί να χτίσουμε πάνω στις κατακτήσεις μας και να πάμε μπροστά πάμε με άλματα πίσω.
Γράφει ο Β. Μουλόπουλος στην «Αυγή»: «Η αλήθεια είναι ότι η ιδεολογία της αξιοκρατίας είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει απολυταρχική η κοινωνία μας… δημοκρατικά. Και για να προστατευτούν οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ με ολίγες επιλεγμένες μεταγγίσεις αρίστων από τις υποτελείς τάξεις. Ένας αγώνας δρόμου δημοκρατικός, με “ίσες ευκαιρίες για όλους”, με μια μικρή λεπτομέρεια: οι πολλοί ξεκινούν πολλά στάδια πίσω. Είναι ήδη χαμένοι. Γιατί οι ευκαιρίες σε μια κοινωνία ανισοτήτων δεν είναι ίσες». Άδικο έχει;
Ναι, έχει άδικο. Είναι λάθος να θεωρείται η αξιοκρατία ελιτισμός που οδηγεί στον απολυταρχισμό. Η ισοπέδωση και η εξομοίωση είναι εκδηλώσεις αυταρχισμού και παραβιάζουν την αρχή της ισότητας που, ακόμη και στον Αριστοτέλη, λέει να μεταχειρίζεσαι εξίσου τους ίσους και άνισα τους άνισους. Σέβεσαι την αρχή της ισότητας όταν δεν μεταχειρίζεσαι με τον ίδιο τρόπο ένα παιδί και έναν ενήλικο και την παραβιάζεις όταν η αμοιβή γι’ αυτόν που εργάζεται είναι ίδια με αυτού που αδιαφορεί. Αυτοί που αδικούνται από την αναξιοκρατία είναι ακριβώς οι αδύναμοι, αυτοί που δεν μπορούν να επιβληθούν με άλλους, πλάγιους τρόπους. Ο αδύναμος προστατεύεται με την αξιολόγηση. Πράγματι, υπάρχουν ανισότητες στην αφετηρία. Αλλά η λύση δεν είναι να τους πατήσουμε όλους κάτω για να εξισωθούν χωρίς καμία μέριμνα για τις ιδιαιτερότητες των ατόμων, τα σχέδιά τους και το μόχθο τους. Τις ανισότητες τις αντιμετωπίζουμε δίνοντας ευκαιρίες σε όλους, αλλά και παρέχοντας επιπλέον εφόδια σε όσους ξεκινούν από θέση μειονεκτική (βλ. π.χ. μέτρα θετικών δράσεων). Ο συγγραφέας φαντάζεται ότι ένα μυστικό χέρι διαλέγει με αυθαιρεσία αυτούς που βαφτίζει άριστους από τις υποτελείς τάξεις (τι όρος!) για να εξωραΐσει και να προστατέψει τις ελίτ. Θα βλέπει πολλές ταινίες με καλούς και κακούς στο Χόλιγουντ. Όμως έχουμε δημοκρατία και μπορούμε να συζητήσουμε και να ορίσουμε δημοκρατικά τα κριτήρια της αξιολόγησης, ώστε να διασφαλίσουμε το σεβασμό τόσο της ισότητας όσο και της ελευθερίας. Υπάρχει και πολιτική εμπειρία και βιβλιογραφία για τέτοια θέματα. Καλό είναι να μελετηθούν και να αξιοποιηθούν αντί να μηρυκάζουμε αποτυχημένα και έωλα σχήματα.
Στην Αγγελική Σπανού
Η πρωτοβουλία «Παιδεία 2015» θα έχει συνέχεια;
Ελπίζω όχι, με την έννοια ότι ελπίζω να εκλείψουν οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτήν. Ως πανεπιστημιακός θα ήθελα να κάνουμε απερίσπαστοι την ακαδημαϊκή μας δουλειά και να μη χρειάζεται κάθε λίγο και λιγάκι να κινητοποιούμαστε για τα αυτονόητα. Κι αυτό συμβαίνει κοντά δέκα χρόνια τώρα ασταμάτητα κυρίως λόγω της στάσης του ΣΥΡΙΖΑ στα πανεπιστήμια, που επιμένει σε αποτυχημένους αναχρονισμούς (π.χ. συνδιοίκηση με τις φοιτητικές παρατάξεις) και ιδεοληπτικές εμμονές, όπως είναι η αντίθεση στην Μπολόνια, που οδηγεί στην απομόνωση της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό πανεπιστημιακό χώρο. Το ενδιαφέρον αυτής της πρωτοβουλίας είναι ότι συγκεντρώνει εκπαιδευτικούς απ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ότι συγκέντρωσε την υποστήριξη όλης της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης. Δημιουργεί ένα μέτωπο συνεννόησης που μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για τα θέματα της παιδείας στο μέλλον.
Η εκδήλωση στο στάδιο στο Μαρούσι είχε πολύ κόσμο, η διαδήλωση έξω από τη Βουλή όχι. Γιατί;
Με τις δύο αυτές εκδηλώσεις θέλαμε ως πρωτοβουλία να δείξουμε ότι υπάρχει αντίδραση στα σχέδια της κυβέρνησης για την εκπαίδευση. Ότι είναι απλώς ψευδές να λέγεται, όπως έκανε ο πρωθυπουργός, ότι η ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική κοινότητα τα υποστηρίζει. Κι αυτό το πετύχαμε. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν για μία εκδήλωση, αυτή στο Μαρούσι, ενώ η δεύτερη ανακοινώθηκε όταν ενημερωθήκαμε τελευταία στιγμή ότι η ψήφιση του νομοσχεδίου θα γινόταν την επομένη και όχι την προηγούμενη Παρασκευή, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Θέλαμε να είμαστε παρόντες και σε αυτή τη σημαντική στιγμή στη Βουλή. Και ανταποκρίθηκε πολύ περισσότερος κόσμος απ’ όσους αναμέναμε.
Μήπως βιαστήκατε να διαπιστώσετε μια δυναμική που δεν υπάρχει;
Εμείς δεν είμαστε «επαγγελματίες» ακτιβιστές με ευρύτερους πολιτικούς στόχους, ώστε να επενδύουμε στο σχεδιασμό, στην προβολή και την αξιοποίηση τέτοιων εκδηλώσεων. Από την άλλη, δεν θα αρνηθώ ότι ειδικά στον πανεπιστημιακό χώρο ο κόσμος είναι ιδιαίτερα κουρασμένος και αποκαρδιωμένος από τη διαρκή αναταραχή και τον παραλογισμό που επικρατούν και για τα οποία μεγάλη ευθύνη φέρει η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ με τους συμμάχους της, που αντιδρούσε εμμονικά σε οτιδήποτε είχε προταθεί. Έχουμε υπογράψει αμέτρητες διαμαρτυρίες, έχουμε δείξει την αντίθεσή μας σε πλήθος από παθογένειες και αισθανόμαστε, παρ’ όλα αυτά, ότι υπάρχει μεγάλη αντίσταση σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Αντί να στηριχτούμε στις λίγες, έστω, κατακτήσεις και να προχωρήσουμε μπροστά, βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με τα αναχρονιστικά και διαλυτικά μέτρα Μπαλτά, που μας γυρίζουν πολλά χρόνια πίσω. Σε κυριεύει απογοήτευση και ένα αίσθημα ματαιότητας. Πάντως, ανεξάρτητα από το μέγεθος των εκδηλώσεων, φαίνεται ότι η κοινωνία αντιλαμβάνεται σε σημαντικό βαθμό πόσο επικίνδυνη και με μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στην εκπαίδευση. Φαίνεται από τις σχετικές δημοσκοπήσεις. Τα μέτρα για την παιδεία συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια των πολιτών.
Είδαμε πολιτικούς να σπρώχνονται για μια θέση στην πρώτη σειρά. Δεν σας απασχολεί να προστατέψετε την πρωτοβουλία σας από κομματικούς κηδεμόνες;
Δεν έχουμε κηδεμόνες. Εγώ προσωπικά έχω επικρίνει την πολιτική πολλών από τους πολιτικούς που παρέστησαν στην εκδήλωσή μας. Και την ανεξαρτησία της γνώμης μας θα τη διατηρήσουμε, όποιος κι αν βρίσκεται στην κυβέρνηση ή υποστηρίζει τη στάση μας, καθώς μόνο μας μέλημα είναι το καλό της εκπαίδευσης, όπως εμείς το καταλαβαίνουμε. Να σημειώσω, ωστόσο, ότι η παιδεία είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας που πρέπει να απασχολεί τα κόμματα. Το ότι κόμματα και πολιτικοί δείχνουν ενδιαφέρον (ακόμη κι αν είναι υποκριτικό) είναι σημαντικό για να καταλάβουν όλοι τι διακυβεύεται. Η σημερινή στάση των πολιτικών, όσο κι αν μπορεί ορισμένοι να υπαναχωρήσουν στο μέλλον, είναι μια παρακαταθήκη που μπορούμε να την επικαλεστούμε αν χρειαστεί. Εγώ χάρηκα που είδα τόσο ευρεία υποστήριξη από πολιτικούς (ακόμη και από αυτούς με τους οποίους διαφωνώ) και είμαι σίγουρη ότι έπαιξε κι αυτό ρόλο στην κινητοποίηση των πολιτών.
Κάποιοι μίλησαν ήδη για πρόπλασμα της ευρωπαϊκής συμπαράταξης λόγω της κοινής παρουσίας ΝΔ-Ποταμιού-ΠΑΣΟΚ. Δεν κάνουν κακό στην προσπάθεια αυτές οι υπερβολές;
Πρώτον, χρειαζόμαστε όση υποστήριξη μπορούμε να έχουμε στον αγώνα που κάνουμε. Δεύτερον, είναι σημαντικό να παγιωθεί μια ευρεία συναίνεση για θέματα παιδείας, ώστε να απομονωθούν αναχρονιστικές αντιλήψεις και να μη γίνονται κάθε λίγο και λιγάκι άστοχες ανατροπές. Τώρα, εάν αυτές οι συναινέσεις, παρά τις πολιτικές διαφορές, καλλιεργήσουν το έδαφος και ανταποκριθούν και στις προσδοκίες του κόσμου για μια σταθερή ευρωπαϊκή πορεία της χώρας γενικότερα, τόσο το καλύτερο.
Το κεντρικό σας σύνθημα είναι ότι η παιδεία θα γυρίσει 40 χρόνια πίσω. Τι εννοείτε;
Ότι θα γυρίσουμε στη μεταπολίτευση, όταν τα πανεπιστήμια παραδόθηκαν στις πολιτικές νεολαίες λόγω της αγωνιστικής στάσης τους απέναντι στη δικτατορία εν αντιθέσει προς τη συμβιβαστική τότε στάση πολλών καθηγητών. Κοινή αντίληψη τότε και τώρα με το νομοσχέδιο Μπαλτά είναι ότι το πανεπιστήμιο είναι πρωτίστως χώρος αγωνιστικών κινητοποιήσεων. Αυτή η στάση περιφρονεί τον ακαδημαϊκό του ρόλο και υποβαθμίζει, αν δεν ακυρώνει, το ρόλο των ΑΕΙ στην ανάπτυξη της χώρας. Το πανεπιστήμιο γίνεται ένα όλο και πιο άσχημο κουφάρι για καταλήψεις και αγωνιστικές δράσεις, συνήθως στην υπηρεσία των κομμάτων και των ομάδων του βαθέος πανεπιστημίου, που πίσω από μια βιτρίνα κινητοποιήσεων το νέμονται. Αυτές οι ομάδες διευκολύνονται με τα μέτρα Μπαλτά να ελέγχουν τη διοίκηση των ιδρυμάτων χωρίς κανέναν έλεγχο.
Δεν είναι αλήθεια ότι ο νόμος Διαμαντοπούλου άρχισε να ξηλώνεται από τον Κ. Αρβανιτόπουλο που παρέστη στην εκδήλωση;
Χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω την ευθύνη του κ. Αρβανιτόπουλου, η ΔΗΜΑΡ ήταν κυρίως υπεύθυνη για τις αλλαγές στο νόμο που έγιναν επί υπουργίας του. Αλλά, ακόμη κι έτσι, δεν συγκρίνονται εκείνες οι αλλαγές με την ανατροπή που επιχειρείται σήμερα. Να σημειωθεί ότι επί Αρβανιτόπουλου πέρασαν π.χ. οι νόμοι για τα πρότυπα και την ηλεκτρονική ψηφοφορία, που είχαν βεβαίως ετοιμαστεί επί υπουργίας Διαμαντοπούλου.
Δεν είναι αλήθεια ότι και χωρίς το νομοσχέδιο Μπαλτά η κατάσταση του ελληνικού πανεπιστημίου είναι απογοητευτική;
Ναι, είναι. Αλλά αντί να πολεμήσουμε τις παθογένειες τις ενισχύουμε και αντί να χτίσουμε πάνω στις κατακτήσεις μας και να πάμε μπροστά πάμε με άλματα πίσω.
Γράφει ο Β. Μουλόπουλος στην «Αυγή»: «Η αλήθεια είναι ότι η ιδεολογία της αξιοκρατίας είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει απολυταρχική η κοινωνία μας… δημοκρατικά. Και για να προστατευτούν οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ με ολίγες επιλεγμένες μεταγγίσεις αρίστων από τις υποτελείς τάξεις. Ένας αγώνας δρόμου δημοκρατικός, με “ίσες ευκαιρίες για όλους”, με μια μικρή λεπτομέρεια: οι πολλοί ξεκινούν πολλά στάδια πίσω. Είναι ήδη χαμένοι. Γιατί οι ευκαιρίες σε μια κοινωνία ανισοτήτων δεν είναι ίσες». Άδικο έχει;
Ναι, έχει άδικο. Είναι λάθος να θεωρείται η αξιοκρατία ελιτισμός που οδηγεί στον απολυταρχισμό. Η ισοπέδωση και η εξομοίωση είναι εκδηλώσεις αυταρχισμού και παραβιάζουν την αρχή της ισότητας που, ακόμη και στον Αριστοτέλη, λέει να μεταχειρίζεσαι εξίσου τους ίσους και άνισα τους άνισους. Σέβεσαι την αρχή της ισότητας όταν δεν μεταχειρίζεσαι με τον ίδιο τρόπο ένα παιδί και έναν ενήλικο και την παραβιάζεις όταν η αμοιβή γι’ αυτόν που εργάζεται είναι ίδια με αυτού που αδιαφορεί. Αυτοί που αδικούνται από την αναξιοκρατία είναι ακριβώς οι αδύναμοι, αυτοί που δεν μπορούν να επιβληθούν με άλλους, πλάγιους τρόπους. Ο αδύναμος προστατεύεται με την αξιολόγηση. Πράγματι, υπάρχουν ανισότητες στην αφετηρία. Αλλά η λύση δεν είναι να τους πατήσουμε όλους κάτω για να εξισωθούν χωρίς καμία μέριμνα για τις ιδιαιτερότητες των ατόμων, τα σχέδιά τους και το μόχθο τους. Τις ανισότητες τις αντιμετωπίζουμε δίνοντας ευκαιρίες σε όλους, αλλά και παρέχοντας επιπλέον εφόδια σε όσους ξεκινούν από θέση μειονεκτική (βλ. π.χ. μέτρα θετικών δράσεων). Ο συγγραφέας φαντάζεται ότι ένα μυστικό χέρι διαλέγει με αυθαιρεσία αυτούς που βαφτίζει άριστους από τις υποτελείς τάξεις (τι όρος!) για να εξωραΐσει και να προστατέψει τις ελίτ. Θα βλέπει πολλές ταινίες με καλούς και κακούς στο Χόλιγουντ. Όμως έχουμε δημοκρατία και μπορούμε να συζητήσουμε και να ορίσουμε δημοκρατικά τα κριτήρια της αξιολόγησης, ώστε να διασφαλίσουμε το σεβασμό τόσο της ισότητας όσο και της ελευθερίας. Υπάρχει και πολιτική εμπειρία και βιβλιογραφία για τέτοια θέματα. Καλό είναι να μελετηθούν και να αξιοποιηθούν αντί να μηρυκάζουμε αποτυχημένα και έωλα σχήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου